İflasa beş kala yaşananlar…
Üretmek hizmet sağlamak, yaşamın olağan akışına bir tuğlada ben koyarım demek. Çalışmanın asıl amacı ve doğanın verdiği kadar aldığı bir ekosistem döngüsüdür. Ekonomik düzenin varlığı, tüm canlıların varlığı bu dengede eşitlenirken, çok az durum ile olay bireylerin insiyatifine bırakılmıştır.
Bunlardan bir tanesi de yaşadığımız hayatın kalitesi, çalışma koşullarımız ve bizi mutlu edebilecek hedef ve amaçlarımıza ilerlerken belirlediğimiz misyon ile vizyonumuza giden yolda ödediğimiz bedeller silsilesidir.
Bunlardan birisi de zor şartlarda bulduğumuz iş ve kariyer imkanı olan şirketimizde işten çıkarmaların yada şirketin aşama aşama “KONKORDATO” ya giden taşların diziliminin güzellenerek aşama aşama ilanıdır. Konkordato resmi olarak iflastan önceki ad tamlaması olup belirtili isim tamlaması gibi bir hal durum alan edat ile ek arasında kalan zamirin özetidir.
Ekonomik ve insan kaynakları olarak etkin ve verimli yönetilemeyen zamanında önlem almayarak yönetimsel beceriksizlikler ve de holdingleşen yapıların derin çatlağı üst yönetim vurgunları sonucunda, kurbanlık arandığı zaman şirketlerin KOÇ’ ları olan mavi yakalı işçilerimiz bazı işletmelerde ne yaparsanız yapın işinizden olmazsanız, bazılarında ise görevinizi yaparken TAŞ gibi yerinde ağır olup şirketinizi korurken Kod 25 diye insani onurunuzu korurken, kendinizi kapıda beklerken bulabilirsiniz.
Eğer yeni bir iş gücü potansiyeliyseniz çalıştığınız şirketin mali deplasman da rakipleriyle karşı bilançoları 600, 700’ lerle ifade edilen amortismanları da eklendikten sonra kalan cari hesaplarını bilerek takip ederek şirketinizin yakın ve orta vadede atmak zorunda kalacağı adımları da gözlemleyebilirsiniz.
Şirket denilen organizasyon saç ayakları üzerine oturtulmuştur yoksa ortak bir paye varlık gösteremez. Üretim, girdiler, insan kaynakları, mali tablo tabii bu daha kobilerde daha çok anlam ifade eder.
Bir de genel geçer açık prosedür cümleyle ; girişimci ( Girişim), emek, sermaye ve fabrika kurulacak arazi…
Bunlar var oldukça, varlıkları kendini garantör ülke konumunda buldukça sırtınız pek arkanız sağlamdır.
Eğer şirketinizde işler kötüye gidiyorsa bunun sebeplerinin bazılarını şöyle sıralayabiliriz.
- İşe alımların durması var olan personelin sessiz sedasız istifa etmesi.
- Görev değişimlerinde unvanların görevlerle bütünleşerek belli bir kemik kadroya doğru yüklenmesi
- Ani işten çıkarılışlar,
- Maaşlarınızın gecikmesi,
- Temel ihtiyaçlarınızdan bile kısılmalar,
- Sosyal sağlık güvenceniz tamamlayıcı sigortalarınızın bilginiz dışında sonlanması, farklı beklenmedik bir şirkete şaşırtı olarak geçirilmesi.
- Hak ediş primleri azalıyor veya almanızı engelleyecek yeni parkurlar oranlar konuluyorsa.
- Sizden bir iş için önce harcama yapıp sonra harcamayı hesabınıza yatırmayı teklif ediyorsa ve bu süreç uzuyorsa.
- Stajyer ve proje bazlı personel istihdam ediyorsa.
Bu ve benzeri adımların atılması toplu işten çıkarmaların yaklaştığını gösterir. Yasal prosedürleri hatırlayacak olursak, malum günümüzde niyet ediyorlar patron rızası için …
20 ile 100 işçi çalışıyorsa en az 10 işçinin, 101 ve 300 arasında çalışan işçi varsa en az % 10 orantısı 301 ve fazlası ise en az 30 işçinin işine son verirse 4857 maddenin 17. Fıkrası uyarınca haksız nedenle yani tek taraflı işten çıkarma yapması durumunda işçinin kıdem ve ihbar tazminatını VERMEK ZORUNDADIR !
Önemli bir nokta çıkarımlar 30 günlük süre içinde isterse bir gün isterse farklı günlerde olsun toplu işten çıkarmaya girer.
Bunun tek istisnası, işveren işçi ile anlaşıp istifası alınarak sadece kıdem tazminatının alabileceği işsizlik maaşı dahil, diğer tüm tazminat ve haklardan feragat ettiği iş ayrılış biçimidir.
İşler kötüye gittiğinde siz neler yapabilirsiniz ? Mesela, sağlık sigortanızı kendi ortaklığı olduğu şirketten ayırıyorsa, şirket içi kritik öneme sahip işlerde kendi kuruluşları dışındaki kuruluşlara artık iş aktarıyorsa, sonun başlangıcına sıra gelmiştir.
Hizmet alım gecikmeleri, işe alımlarda ihtiyaç olmasına rağmen alım sağlanmaması gibi durumlarda bunun sizi ve çalışma arkadaşlarınızı nasıl etkileyeceğinizi yöneticinizle görüşerek daha net bilgiler edinmeye çalışın. Belli kritik işler ve atamalar harici yapılamıyor bütçe onaylanmıyorsa, belirli rol ve ekiplerin görevlerle birleştirildiğini tamimlerde görmeye başladıysanız. Küçülen departmanların küçülmesine rağmen iş yetiştirememesi gibi durumları iyice gözlemlemeye başladıysanız.
Artık yeni şirketiniz için görüşmelere başlayabilirsiniz 17. Maddeden işten çıkarılmanız an meselesidir ve çocuklar taş yemeyeceğine göre, size de yeni bir iş gerekecektir.
Satış pazarlamada satışını yaptığınız ürünleri müşteriye temin edemiyorsanız, ürünler satıştan kaldırılıyor yerine yenisi gelmiyorsa, yönetim tarzınızda değişiklikler başladıysa,
Ar- Ge faaliyetleri azaltılarak sonlandırılıyorsa, ekiplerin görevleri otomasyon sistemlerle artık kişi sayısını azaltmak yolunda bir adım atıyorsa, soru işareti olan eli kolu bağdaş kurarak oturan yöneticiler meydana çıkmaya başladıysa, yöneticilerdeki her zamanki tipik hal tip box hale döndüyse…
Musa Eroğlu’ nun dediği gibi yolun sonu görülüyor diyebiliriz.
Yazı dipnot :
600 ‘ lü hesaplar ;
İşletmenin ülke içinde yaptığı satışların brüt tutarını gösterir. Satılan malların tutarı 600 YURTİÇİ SATIŞLAR hesabında gösterilir. Satışın KDV’si müşteriye yüklendiği için 391 HESAPLANAN KDV hesabı alacaklandırılır.
700’ lü hesaplar ;
Muhasebenin genel hesaplanmalarından maliyet hesaplanmalarının ayrı olarak gözlemlendiği gelir ve gider dengesinin takip edildiği ikame oranların izlendiği hesaplar.
Bonus : Bodrolarınızda enteresan gelişmeler yaşanıyorsa, şahsen benim bodrom şampiyonlar ligi gibi…
Bürüt gelirde % 30 dan fazlası maaş bodrosunda kesiliyorsa mesela, benim bordromda % 27 olarak gösteriliyor. Hak edişlerimin yarısından birazı gerçekten doğru mu bana güven vermiyor. Temel sebep, belirsiz enflasyon ve ekonomik sistemde kesinti yapmak gerektiğinde amortisman mantığındaki ücretlerin sosyal yardımların ve ilgili vergi türlerinin ŞİRKETİN GİDERLERİNİ AZALTARAK giderimiz çok ey devletim vergiyi kısmamız gerek deyivermesinin en kısa yolu olmasıdır. Kesinti ve yedek akçe sistemi işverenin ilk savunma hattı olsa da, mesela, bizim şirkette yaptıkları gibi meslek kodlarını doğru vermeyerek maaşları düşük tutarak, tazminat ve sosyal hakları doğru ve hakkıyla ödemeden VERGİ KAÇIRMANIN MESELA’ sıdır.
Size ne düşer sersek, BONUS CEVAP’larda MESELALARDA GİZLİ OLSA GEREK.